Stoppen met nadenken via adem-meditatie: terug naar het lichaam
‘In een wereld zonder God wordt gezondheid de nieuwe godin’, voorspelde de Duitse filosoof Friedrich Nietzsche in de 19e eeuw. Hij voorzag een toekomst waarin mensen hun eigen lichaam als heilige tempel beschouwen en hun fysieke welzijn als allerhoogste goed.
Het lijkt er op dat hij gelijk heeft gekregen. De fitnesszalen stromen tegenwoordig elke dag vol, de stadsparken puilen uit van de hardlopende fanatiekelingen en elke week is er wel een wetenschappelijk nieuwtje over onze voeding dat met veel hysterie wordt ontvangen. Wat nou precies gezond is, is moeilijk te zeggen, maar we willen wel het idee hebben dat we de goede keuzes maken. Het gaat tenslotte om onze gezondheid.
Het aantal mensen met een depressie, burn-out of een andere psychische aandoening stijgt, daarentegen, net als het percentage van de bevolking dat pillen slikt tegen psychische kwalen. Dat is gek. We willen graag gezond zijn, en tegelijkertijd putten we onszelf en het lichaam, waar we zo goed voor zorgen, uit. Hoe kan dat?
Hoofd, schouders, knie en teen
De huidige gezondheidsmanie richt zich weliswaar op het lichaam, maar vooral op een manier die het lichaam reduceert tot een soort vleselijk apparaat. ‘Objectificatie’ wordt het wel genoemd, een visie op het lichaam die erg rationeel is – het lichaam ziet als een object dat zo goed mogelijk verzorgd moet worden.
Als de aandacht die je aan je lichaam geeft wordt beperkt tot voeding en beweging dan is dat een behoorlijk eenzijdige, maar feitelijk ook ongezonde houding. Je lichaam is meer dan een object; het geeft je ontzettend veel informatie en inspiratie. Het is de bedoeling dat je daar naar luistert; en luisteren is iets anders dan bedwingen.
Veel mensen zijn het contact met hun lichaam compleet kwijt, alle aandacht voor hun gezondheid ten spijt. Dat is niet erg vreemd, gezien we opgroeien met het idee dat er wat in ons hoofd gebeurt vooral belangrijk is. Dat begint al op de basisschool, waar leraren ons vaardigheden aanleren die vooral cognitief, dus verstandelijk, zijn. Het accent van ons lichaamsbewustzijn wordt dus daar al in onze schedelpan gelegd. Deze nadruk wordt gaandeweg nog eens verstevigd door de opleidingen die daarna volgen, en het werk dat we doen.
Het is natuurlijk helemaal niet erg om je hoofd te gebruiken, maar het gaat vaak ten koste van het contact met je lichaam. Als je je lichaam niet bewoond, sta je ook niet in contact met de dingen die daar gebeuren. Als je goed op je lichaam let gedurende de dag, zul je merken dat er ontzettend veel gebeurt. Een krampje hier, een aanspanning daar, een benauwd gevoel, een lichte pijn. Ze zijn een reactie van je psyche op de wereld binnen je en buiten je. Als je je hier bewust van wordt, via adem-meditatie bijvoorbeeld, kun je deze spanningen veel sneller loslaten en pot je het niet op. Je lichaam en je geest spiegelen elkaar namelijk; het ontladen van je lichaam leidt altijd tot een geestelijke bevrijding. Zo voorkom je niet alleen problemen, zo blijf je ook ontspannen en leef je veel meer in het moment.
Van object naar instrument
De weg van ‘het hoofd’ naar het lichaam is voor veel mensen geen gemakkelijke, helaas. Je verstand zal herhaaldelijk tegensputteren. Het wil bepaalde dingen niet voelen, namelijk. Je verstand denkt liever na, ook al helpt dat je geen steek verder.
Toch heeft je hoofd er baat bij. Door alleen maar te voelen wat er aan de hand is kun je al meer ruimte in je hoofd creëren. Daarbij zal je zien hoe bewuster je wordt van je reacties. Zoals gezegd geeft je lichaam allerlei informatie over mentale toestanden, waar je alleen gewaar van hoeft te worden om het te lezen. Dat heeft grote consequenties: je kunt beter reageren als je met je lichaam in contact staat, maar je zult ook zien dat beslissingen maken je beter afgaat. Als je je ontwikkelt in adem-meditatie komt je intuïtie terug.
Via adem-meditatie kun je de band met je lichaam op een ontspannen manier herstellen. Door je aandacht goed te gebruiken en op de juiste manier adem te halen gaat dat helemaal vanzelf namelijk. Je lichaam gebruik je weer zoals het bedoeld is: als instrument. Het enige wat je nodig hebt is een beetje geduld en de durf om dingen toe te laten. Het loslaten volgt daarna. In het volgende blog vertel ik daar meer over.
